Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш ялӗнче инкек пулнӑ. 50 ҫулти арҫын пӗвене шыва кӗме кайнӑ, анчах вӑл унтан тухайман.
Ку утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗнче пулнӑ. МЧС ӗҫченӗсем патне 11 сехет те 25 минутра шӑнкӑрава ҫитнӗ. Ҫынсем пӗвере арҫын путни пирки хыпарланӑ.
Ҫав арҫын, вырӑнти ял тӑрӑхӗн администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗве варрине ишсе ҫитнӗ те хытса тӑнӑ. Малтанах ҫынсем вӑл канать тесе шухӑшланӑ. Анчах лешӗ вырӑнтан хускалман. Пулӑҫсем пулӑшма пынӑ, анчах кая юлнӑ. Арҫын ун чухне пуҫӗпе аялалла тӑнӑ, сывламан.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫыннӑн шыва кӗнӗ чухне чӗри чарӑнма пултарнӑ. Пулӑҫсем унӑн виллине хӑйсемех ҫыран хӗррине туртса кӑларнӑ. Халӗ экспертизӑсем ирттереҫҫӗ.
Шупашкарти паллӑран та паллӑ кондитер хапрӑкӗ Китайра лавкка уҫнӑ. Ака уйӑхӗн пӗрремӗшӗ пулсан, ку хыпара шӳт вырӑнне йышӑнма юратчӗ, анчах пӗртте шӳтлеместпӗр.
«Акконд» кондитер фирми Шанхайра «SIAL China» ятпа иртнӗ апат-ҫимӗҫ куравӗ хыҫҫӑн хӑйне валли ҫул уҫнӑ.
Китайри Суйфэньхэ провинцире Шупашкарти кондитерсем хӑйсен фирма лавккине нумаях пулмасть ӗҫлеттерсе янӑ. Суту-илӳ точкине фирма франшиза мелӗпе (хрантсус чӗлхинчен чӑвашла кӑнттамрах куҫарсан ку сӑмаха енсем калаҫса татӑлни теме юрать) уҫнӑ.
«Акконд» тӗнче шайне пӗлтӗртенпе тухма пуҫланӑ. Ун чух вӑл Таджикистанра икӗ лавкка уҫнӑ.
Шупашкарти паллӑ ҫак кондитер хапрӑкне Тӑвай районӗнче ҫуралнӑ Валерий Иванов чылай ҫул ӑнӑҫлӑ ертсе пырать.
Республикӑри халӑх пултарулӑхӗн центрӗ тата Ҫӗрпӳ районӗнчи Чиркӳллӗ Ямаш ял тӑрӑхӗ тата вӑл тӑрӑхри «Ямаш» фольклор ансамблӗ Вӑрманкас Ямаш ялӗ ҫывӑхӗнче «Туслӑх кӑшӑлӗ» республикӑри фестиваль-конкурс ирттернӗ.
Унта Элӗк, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле, Тӑвай районӗсенчи 13 фольклор ушкӑнӗ пырса ҫитнӗ. Конкурса темиҫе номинаципе ирттернӗ. Чӑваш Ен историне чи лайӑх пӗлекенсем тесе «Сӗнтӗр», «Кунер» (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), «Шурӑмпуҫ» (Комсомольски районӗ) ансамбльсене палӑртнӑ.
Хӑйсем пирки аван каласа кӑтартнипе «Сӗнтӗр» (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), «Сурпан» (Тӑвай районӗ), «Еник» (Вӑрмар районӗ) тӗлӗнтернӗ.
Ытти номинацире те ҫӗнтерӳҫӗсене хавхалантарнӑ. Гран-при Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Сӗнтӗр» ансамбле лекнӗ.
Тӑвай районӗн ҫынни мамонтӑн виҫӗ шӑлне тупнӑ. Вӑл ӑна Тӑвайри палеонтологи музейне йӑтса килнӗ. Ҫапла музей экспонатпа пуянланнӑ.
Тӑвай районӗн территорийӗнче темиҫе 10 пин ҫул каялла мамонтсем пурӑннӑ. Ҫакна Иван Владимирович Петров тупнӑ шӑлсем те ҫирӗплетеҫҫӗ.
Арҫын мамонт шӑлӗсене ҫырмара тупнӑ. Вӑл вӗсене тӳрех музее йӑтса кайнӑ. Сӑмах май, Тӑвайри палеонтологи музейӗнче мамонтӑн пӗҫӗ шӑмми тата темиҫе шӑл унччен те пулнӑ ӗнтӗ.
Муниципалитетсене ертсе пыракансен тата муниципалитет служащийӗсен Республика кунӗ тӗлӗнче канма вӑхӑт пулман. Ҫӗртмен 25-мӗшӗнче, сӑмахран, вӗсем асӑннӑ ӗҫре тӑрмашакансен IX кунне хутшӑннӑ. Кӑҫал ӑна Куславкка районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ирттернӗ.
Мероприятине хутшӑннӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Ен пуянсене укҫа-тенкӗ хывма илӗртӳллӗ регион пулнине, влаҫра ларакансем халӑх пурнӑҫне лайӑхлатассишӗн ҫине тӑрса ӗҫленине палӑртса хӑварнӑ.
Тӗрлӗ тупӑшӑва тухнисен утӑ ҫулма та, мечӗк хӑвалама та тивнӗ. «Пӑхаттир пуҫлӑх» номинацире ку ята Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш ял тӑрӑхне ертсе пыракан Сергей Мульдияров ҫӗнсе илнӗ, иккӗмӗш вырӑнта — Тӑвай районӗнчи Йӑнтӑрччӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Семенов, виҫҫӗмӗшӗнче — Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Андрей Васильев.
Хутӑш эстафетӑра Шупашкар районӗ мала тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — куславккасем, виҫҫӗмӗшӗнче — сӗнтӗрвӑррисем.
Тӑвай районӗнчи Депутатсен пухӑвӗн пӗр ӗҫтешӗ каллех ҫапӑҫнипе суд тенкелӗ ҫине ларӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчевҫӗсем вӗҫне ҫитернӗ.
44 ҫулти арҫын халӑх тарҫи шутланнисӗр пуҫне фермер хуҫалӑхне ертсе пырать. Тар тӑкса вӑй хунипе пӗрлех ҫав этем арӑмне тытса «юсама» та вӑхӑт тупать.
Ака уйӑхӗнчи пӑтӑрмах вӑхӑтӗнче вӑл мӑшӑрӗ трактор сутма шут тытнишӗн тарӑхса кайнӑ. Ҫак техника малтан арҫын харпӑрлӑхӗнче пулнӑ, кайран ӑна мӑшӑрӗ ҫине куҫарнӑ. Трактор пирки хирӗлнӗ май арҫын хӗрарӑма малтан ҫӳҫрен ярса илнӗ, кайран хулпуҫҫине тата ал лаппине ыраттарнӑ. Ҫапӑҫакан арҫынпа ҫыхӑннӑ ӗҫе миравай суд пӑхса тухӗ.
Маларах арҫынна арӑмӗ ҫине алӑ ҫӗкленӗшӗн виҫӗ хутчен пуҫиле майпа айӑпланӑ: 2013 тата 2014 ҫулсенче ӑна штрафланӑ тата ӗҫлесе юсанмалла тунӑ, 2014 ҫулта — хӑй тӗллӗн хӑтланнишӗн тӗрмене хупмасӑр айӑплама йышӑннӑ.
Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗн Республикӑри халӑх пултарулӑх центрӗ «Пирӗн ҫӗрӗн ҫыннисем» республикӑри конкурса пӗтӗмлетнӗ.
Ӑмӑрту нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа ака уйӑхӗччен тӑсӑлнӑ. Унта фото- тата видеоматериалсене йышӑннӑ.
Хӑйсен пултарулӑхне кӑтартас шухӑшлисем 35-ӗн тупӑннӑ. Ӗҫсене Элӗк, Куславкка, Комсомольски, Красноармейски, Муркаш, Шупашкар, Етӗрне, Елчӗк, Тӑвай районӗсенчен тата Канашпа Шупашкар хулинчен ҫитернӗ.
«Чи лайӑх сӑнӳкерчӗк» номинацире пӗрремӗш вырӑна Комсомольски районӗнчи Элпуҫӗнчи культура ҫурчӗн заведующийӗ Елена Комиссарова йышӑннӑ, иккӗмӗш вырӑна Етӗрне районӗнчи Кӑкшӑмри Елена Шарова тухнӑ,
виҫҫӗмӗшӗнче — Шупашкар районӗнчи Тренккассинчи Валентина Егорова тата Тӑвай районӗнчи Кивӗ Элпуҫӗнчи Антонина Ефимова.
«Чи лайӑх видео тата фильм» номинацире пӗрремӗш степеньлӗ диплома Элӗк районӗнчи Алена Судмана тивӗҫнӗ, иккӗмӗш степеньли — Канаш хулинчи 7-мӗш вӑтам шкулти 2-мӗш класра вӗренекен Яна Чернован, 3-мӗш степеньли — Муркашри вӑтам шкулти вырӑс чӗлхи вӗрентекен Наталия Ястребован.
Канмалли кунсемпе уявра чылай районта Акатуй иртнӗ. Тӑвай районӗн халӑхӗ те ӗҫпе сухапуҫ уявне паллӑ тунӑ. Унта ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Алла Самойлова ҫитнӗ.
Ҫӗртмен 11-мӗшӗнче уяв спорткомплексӗнче уҫӑлнӑ. Хӑнасене пултарулӑх ушкӑнӗсем юрӑ-ташӑпа кӗтсе илнӗ. Малтанах пурне те район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Ванерке саламланӑ.
Алла Самайлова тӑвайсене Михаил Игнатьев ятӗнчен саламланӑ. Министр ял ӗҫченӗ пысӑк хисепре пулнине палӑртнӑ. Ялсене аталантарас ӗҫ кал-кал пынине те каланӑ вӑл: асфальт ҫул пур, ҫӗнӗ шкулсем хута каяҫҫӗ, ФАПсем, спорткомплексӗсем ҫӗкленеҫҫӗ…
Чи маттуррисене те чысланӑ. Спорта юратакансем кире пуканне йӑтассинче, мини-футболра, кӗрешӳре тата ытти тӗсре вӑй виҫнӗ. Хӑнасем наци ҫимӗҫӗсемпе сӑйланма пултарнӑ.
Тӑвай район администрацийӗн социаллӑ аталану тата архив ӗҫӗн пайӗн пуҫлӑхне тата унӑн пӗлӗшне ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса укҫа сӑптӑрнӑшӑн айӑпласшӑн. «Тӑвай пики» илемлӗх конкурсне кӗмешкӗн билетсене укҫалла сутнӑ-мӗн вӗсем.
Следстви версийӗ тӑрӑх, 2013–2015 ҫулсенче пай пуҫлӑхӗ культура учрежденийӗн директорне билет хатӗрлеме, вӗсене 100 тата 150 тенкӗпе сутма хушу панӑ. Ҫапла ҫулсерен иртекен илемлӗх конкурсне ҫынсем укҫа тӳлесе кӗнӗ. Ҫак тапхӑрта пӗтӗмпе 110 пин тенкӗ услам тунӑ. Укҫине вара пӗтӗмпех хӑйӗн кӗсьине чикнӗ.
Кунсӑр пуҫне 2015 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче чиновница хушнипе муниципалитет учрежденине унӑн пӗлӗшне ӗҫе вырнаҫтарнӑ. Арҫын ӗҫ вырӑнне килмесӗрех ӗҫ укҫи илнӗ. Хайхискерсем укҫа-тенке хӑйсем хушшинче пайланӑ. Ҫапла вӗсем Тӑвай районӗн хыснине 57 пин тенкӗ ытла тӑкак кӳнӗ.
Сӑмах май, суд чиновницӑн банк картти ҫинчи 20 пин тенке тата пӗлӗшӗн урапине арестленӗ.
Утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Тӑвай ялӗнче мини футбол енӗпе республикӑри II уҫӑ турнир иртӗ. Ӑна Андрей Албутова асӑнса ирттереҫҫӗ.
Ӑмӑрту Тӑвай районӗнчи Тӑвайра вӑй-хал культурипе сывлӑха ҫирӗплетмелли спорт комплексӗнче иртӗ. Вӑл 10 сехетре пуҫланӗ.
Турнира кӑмӑл пуррисем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсемпе призерсене укҫан хавхалантарӗҫ, парнесем, медаль, хисеп грамоти парӗҫ.
Кунашкал ӑмӑрту пӗлтӗр те иртнӗ. Ун чухне 17 команда хутшӑннӑ. 1-мӗш вырӑна Канаш районӗ йышӑннӑ. 2-мӗш вырӑна Тӑвай районӗ тухнӑ, 3-мӗшне — Шупашкар хули.
Турнира хутшӑнас текенсен утӑ уйӑхӗн 8-мӗшӗччен заявка памалла. Ӑна ҫак адреспа йышӑнаҫҫӗ: vladislav.pavlov7891@yandex.ru.
+18.3 °C